Historia
Wieś Cmolas jest jedną z najstarszych osad na obszarach dawnej Puszczy Sandomierskiej,
jej odległa historia sięga średniowiecza. Cmolas – wieś w Polsce położona
w województwie podkarpackim, w powiecie kolbuszowskim, miejscowość jest siedzibą
gminy Cmolas. Wg Jana Długosza, „Cmolas wieś nowo lokowaną na surowym korzeniu
w posiadłości dziedzicznej Jana Tarnowskiego, w której jest kościół pod wezwaniem
św. Stanisława.” W 1462r. powstała tu parafia.
Krajobraz tych okolic tworzą łagodne pagórki, płytkie doliny rzek i potoków, wydmy piaskowe,
łąki, obszary bagienne, pola uprawne, rozliczne lasy i zagajniki.
Życie było nierozłącznie związane z naturą i lasem. Mieszkańcy zajmowali się uprawą,
hodowlą i łowiectwem.
Od Domu dla Ubogich do DPS
Historia Szpitala dla Ubogich w Cmolasie ściśle związana jest z osobą
ks. Wojciecha Borowiusza.
Urodził się w Cmolasie w 1572r., w rodzinie szlacheckiej pieczętującej się herbem Hołobok.
Całe jego życie było drogą świętości. Świętość bowiem rodzi się z poznania Miłości, która wypełnia myśli,
słowa, czyny. Ks. Borowiusz poznawał tę Miłość, która objawiła się mu poprzez Chrystusa w tajemnicy
Przemienienia, 6 sierpnia 1585r. w Cmolasie. To objawienie 13-letniemu wówczas Wojtkowi
nie mogło pozostać bez wpływu na jego życie i działalność. Stąd jego troska o świętość życia,
o miłosierdzie względem ubogich i potrzebujących, a także o staranie, aby ta dobroć i miłość
Boga objawiona w Jezusie, a realizowana przez całe życie, była przedłużana i uwidoczniona w fundacjach.
Kiedy więc poczuł, że jego zdrowie i siły słabną, 2 stycznia 1646r.
uczynił dobroczynną fundację szpitala dla ubogich i kościółka szpitalnego. Wiedział ks. Borowiusz
o słowach Chrystusa: „ubogich zawsze mieć będziecie” (J 12,8), dlatego dla nich, w miejscowości,
z której pochodził, ufundował dom i kościółek. Chciał, i taka wydaje się być jego intencja,
aby ludzie biedni i ubodzy mieli schronienie i godziwe warunki bytowania.
Szpital, jako twór miłosierdzia chrześcijańskiego otrzymał pełne prawa w Kościele.
Wspaniały pomysł ks. Borowiusza fundacji szpitala dla ubogich i kościółka szpitalnego, powstał,
aby zaspokoić potrzeby materialne i duchowe biednych mieszkańców Cmolasu i okolicznych wiosek.
Szpitalem był drewniany domek o dwóch izbach, w którym mieszkało zwyczajnie 8 osób. W połowie XVIII wieku
szpital utrzymywał 12 ubogich. Przed 1764r. domek przebudowano i odtąd mieścił dużą izbę
z przedsionkiem i 5 małych izdebek. W tym domku, jak zapamiętali najstarsi parafianie,
prawie do 1950r. mieszkali ludzie znajdujący się w potrzebie.
Do 1962r. dom stał pusty. Z czasem szpital dla ubogich, nie remontowany, opustoszał, a w 1962r.
w końcu został rozebrany.
Dawny Dom dla Ubogich (fot. arch. paraf.)
Od połowy lat osiemdziesiątych XXw. na terenie parafii Cmolas daje się zauważyć intensywne zmiany. Powstają różne budowle, zostaje wybudowana m.in. nowa plebania. Stary budynek plebani z dużym zapleczem gospodarczym pozostaje pusty. Próby zagospodarowania tego obiektu w 1992r. przez Braci Albertynów nie powiodły się. Decyzją miejscowego proboszcza ks. Kazimierza Szkaradka, podjętą wraz z Radą Parafialną, przystąpiono do remontu pustej plebani z przeznaczeniem jej pod przyszły Dom dla Ubogich. Był to milowy krok na drodze powrotu do idei ks. Wojciecha Borowiusza o pomocy dla najuboższych. Po trzydziestu latach przerwy powstały dogodne warunki, aby nawiązać do przerwanego w 1962r. Dzieła Borowiuszowego – Domu dla Ubogich.
Dom dla Ubogich w 1994r. (fot. arch. paraf.)
We wrześniu 1994r. w nowo wyremontowanym budynku zamieszkali pierwsi mieszkańcy.
Dnia 14 czerwca 1994r.
ks. biskup Kazimierz Górny Dekretem Ustanowienia powołał do istnienia i działania
Dom dla Ubogich Caritas Diecezji Rzeszowskiej. Początkowo zamieszkało w nim 9 osób. Z czasem
ich przybywało, by w końcu osiągnąć liczbę 25.
Dom dla Ubogich istniał do 28 lutego 1996r., po czym na podstawie umowy między ówczesnym
Wojewódzkim Zespołem Pomocy Społecznej w Rzeszowie a Caritas, cmolaski Dom dla Ubogich przekształcony
został w Dom Pomocy Społecznej im. Ks. Wojciecha Borowiusza.
W 1999r., po uprzedniej analizie potrzeb środowiska lokalnego, wykonano projekt na rozbudowę
Domu Pomocy Społecznej, który zrealizowano w latach 2001-2005. Obecnie posiadamy 60 miejsc statutowych.
DPS im. ks. W. Borowiusza w 2007r. (fot. ks. J. Depczyński)
